Cholesterol is een vetmolecule die zich in elke lichaamscel bevindt. Wat veel mensen niet weten is dat cholesterol een belangrijke bouwsteen is van de cellen en ook betrokken is bij de productie van diverse hormonen, vitamine D en spijsverteringsstoffen zoals galzuur (nodig om vetten te verteren en op te nemen). Een teveel aan cholesterol in het bloed verhoogt echter het risico op aderverkalking, een hartaanval of een beroerte.
Optimaal cholesterolgehalte
Naast voeding en mogelijk genetische factoren, leiden de volgende invloeden tot een vanuit medisch oogpunt verhoogd cholesterolgehalte: zwaarlijvigheid, diabetes en een lage functie van de schildklier. Een te lage cholesterolwaarde kan ontstaan door leverbeschadiging, een overactieve schildklier of ondervoeding.
Hoewel erfelijkheid een rol speelt bij de meeste vetstofwisselingsstoornissen, ontstaan deze in de praktijk vaak pas bij een ongezonde levensstijl. Denk hierbij aan factoren als ongezonde eetgewoonten, zwaarlijvigheid en/of te weinig beweging.
Artsen en deskundigen adviseren een totaal cholesterolgehalte in het bloed onder 190 mg/dl (5,0 mmol/l). Een meer precieze richtwaarde voor gezonde mensen met een laag risico is:
- LDL <116 mg/dl = 3,0 mmol/l
- HDL ten minste 40 mg/dl (mannen) of 48 mg/dl (vrouwen)
- Triglyceriden <150 mg/dl = 1,69 mmol/l
LDL wordt ook wel "slechte cholesterol" genoemd omdat een hoog LDL-niveau wordt beschouwd als een risicofactor voor hart- en vaatziekten. LDL heeft de neiging aderverkalking te bevorderen, terwijl van HDL wordt aangenomen dat het meer bescherming biedt. HDL cholesterol transporteert cholesterol naar de lever om dit uit te stoten. Het belandt zo minder snel in de slagaders.
Welke waarden voor een persoon als ideaal en welke als riskant worden beschouwd, kan een deskundige op individuele basis bepalen. Dit is namelijk afhankelijk van diverse risicofactoren. Bloeddruk, gewicht, roken, bewegingsgewoonten, enz. spelen allemaal een rol bij de beoordeling. Hoe hoger het algemene risico voor hart- en vaatziekten, hoe meer aandacht moet worden besteed aan een laag LDL-cholesterolniveau en een gezonde levensstijl.
Wat kan je zelf bijdragen?
Voeding
Ons lichaam produceert zelf de cholesterol die nodig is. Je krijgt het verder binnen door het eten van vlees waarbij orgaanvlees als lever en schaaldieren een flinke bijdrage leveren. Verse groenten en fruit, vezelrijke volkoren voeding, goede plantaardige oliën en omega-3 vetten normaliseren het cholesterolgehalte.
Workout & exercise
Dagelijkse beweging en 2 tot 3 matige workouts per week hebben een gunstig effect op het cholesterolgehalte en verhogen het goede HDL-cholesterolgehalte. Plan je training samen met een deskundige op basis van een fitheidstest en inventarisatie. Professionele ondersteuning is niet alleen, maar vooral voor (her)starters een aanrader.
Gewichtsvermindering
Bij overgewicht en een kritisch niveau van buikvet is gewichtsvermindering raadzaam. Voor elke 10 kilo die je afvalt daalt de LDL-waarde met ca. 8 mg/dl.
Ontspanning
Voor een gezonde cholesterolstofwisseling is ook ontspanning nodig. Het is aangetoond dat stress het cholesterolgehalte in het bloed verhoogt. Ook hier heeft beweging een gunstig effect, je bouwt hiermee stresshormonen af. Ontspanningstechnieken zoals meditatie, ontspanningstraining, yoga, enz. worden daarom ook aanbevolen.
Regelmatige gezondheidscontroles
Preventieve medische controles zijn onontbeerlijk en geven tijdig aanwijzingen voor lichamelijke problemen. Cholesterolwaarden zijn een vast onderdeel van een dergelijke check-up. Ze worden het best beoordeeld in samenhang met andere waarden over een langere periode.
